TUS, czyli Trening Umiejętności Społecznych, to forma pracy z grupą ukierunkowana na uczenie się przez dzieci efektywnych sposobów funkcjonowania społecznego. Wspierane są komunikacja (np. umiejętność słuchania, reagowania na wypowiedzi innych, zadawanie pytań), umiejętności prospołeczne (m.in. nawiązywanie kontaktu wzrokowego, tworzenie i utrzymywanie granic, pomaganie innym), radzenie sobie w trudnych sytuacjach (np. nauka asertywności, proszenie o pomoc) oraz takie sfery, jak emocje (rozpoznawania, nazywania stopniowanie) czy budowanie własnej tożsamości (m.in. odkrywanie swoich cech, mocnych i słabszych stron).

Wiele TUSów jest organizowanych dla dzieci z całościowymi zaburzeniami rozwoju (ASD), jednak jest to również forma adekwatna do pracy z innymi trudnościami, takimi jak agresja, nieśmiałość, zagrożenie niedostosowaniem społecznym. Ważne, by grupa była na podobnym poziomie wiekowym, poznawczym, intelektualnym i komunikacyjnym – wtedy formy wsparcia będą adekwatne do możliwości każdego uczestnika, dzięki czemu każdy uczestnik będzie mógł w pełni skorzystać z zajęć. Dodatkowo badania wskazują, że młodsi uczestnicy TUS to grupa najbardziej podatna na uczenie się i manifestująca mniejszy negatywizm wobec zmian (za: Wojnarska, 2019). Oznacza to więc, że dzieci przedszkolne (jednak raczej starszaki, ze względu na gotowość poznawczą) oraz wczesnoszkolne będą najlepszymi odbiorcami tego typu zajęć. Nie oznacza to jednak, że starsi nie powinni korzystać z tej formy wsparcia, wręcz przeciwnie – odpowiednie dopasowanie programu do wieku i potrzeb grupy oraz większe możliwości nastolatków do wglądu (przyjmowania różnych perspektyw w celu rozwiązania problemu) mogą przekształcić się niejako w „grupę wsparcia” sprzyjającą omawianiu swoich trudności, a nawet nawiązywaniu przyjaźni.

Goldstein (1981, 2001), twórca tej metody, opracował zbiór pięćdziesięciu umiejętności, które uznał za najważniejsze dla prawidłowego funkcjonowania społecznego (m.in. słuchanie, proszenie o pomoc, przyłączanie się, rozumienie innych, zadawanie pytań, poznawanie swoich uczuć itp.). W tym założeniu ważnym narzędziem jest modelowanie prawidłowego zachowania oraz ćwiczenie umiejętności przez odgrywanie scenek. Zdolność uczenia się przez obserwację umożliwia dziecku nabywanie umiejętność w bezpiecznych warunkach. Zajęcia są przestrzenią do przetestowania i omówienia różnych sposobów reagowania, co wspiera ich generalizowanie i wykorzystywanie poza salą zajęciową. Dlatego ważnym zadaniem prowadzących jest stworzenie takiej przestrzeni, w której uczestnicy będą się czuli bezpiecznie i swobodnie. Pozwoli to na zdobywanie dobrych doświadczeń, a w efekcie przenoszenia nabytych umiejętności na inne sfery życia, takich jak szkoła czy życie rodzinne.

Kształtowanie kompetencji społecznych jest bardzo ważną formą wspierania rozwoju dzieci, często jednak pomijaną w procesie edukacji formalnej. Kompetencje społeczne decydują o poziomie socjalizacji jednostki, jej dojrzałości do pełnienia różnych ról społecznych – początkowo ucznia/dziecka a później małżonka, rodzica czy pracownika. Wpływają na nasze relacje z innymi, poziom atrakcyjności społecznej oraz osiąganie celów życiowych. Wiąże się to nie tylko z osiąganiem sukcesów, ale również z budowaniem samooceny oraz pewności siebie młodych osób.

Podsumowując, Trening Umiejętności Społecznych to forma wspierania kompetencji społecznych dzieci z różnymi trudnościami. Wykorzystuje proces uczenia się, modelowania, odgrywania ról oraz generalizacji. Pomaga dzieciom w każdym wieku w wypracowaniu strategii radzenia sobie z codziennymi sytuacjami oraz nazywania, rozumienia i regulowania emocji. Jeżeli uważasz, że Twoje dziecko ma takie trudności, skonsultuj się ze specjalistami pracującymi w naszej Poradni, a oni doradzą Ci jaka forma wsparcia będzie najbardziej adekwatna dla Twojego dziecka (pamiętajmy, że nie wszystkie dzieci są gotowe na pracę w grupie, niektóre wymagają wcześniejszego przygotowania np. w formie zajęć indywidualnych). Staramy się na bieżąco tworzyć nowe grupy dla dzieci w różnym wieku, z różnymi trudnościami, dopasowując program do potrzeb środowiskowych naszej dzielnicy.